برای نخستین بار در خاورمیانه
|
در سال‌هاي اخير به موازات افزايش سطح عمومي دانش در كشور، رشد بي‌سابقه شمار دانش‌آموختگان عالي و افزايش تحقيقات و توليدات علمي كشور شاهد توجه فزاينده مردم و به تبع آن رسانه‌هاي گروهي به اخبار علمي و پژوهشي هستيم. گرايش روزنامه‌ها به ايجاد صفحات و ستون‌هاي ثابت علمي، ايجاد و گسترش بخش‌هاي خبري مستقل علمي پژوهشي در راديو و تلويزيون و پر رنگ شدن جايگاه اخبار علمي داخلي و خارجي در خبرگزاري‌ها، صفحات اول روزنامه‌ها و بخش‌هاي اصلي خبري صدا و سيما نمودهايي از رويكرد جدي‌تر رسانه‌ها به انعكاس اخبار علمي پژوهشي است. با اين حال، صرف‌نظر از ضعف‌هاي كمي اين بخش كه هيچ تناسبي با جايگاه و اهميت ويژه مباحث علمي در جامعه رو به توسعه ايران ندارد، مشكلات و نقاط ضعف كيفي و ساختاري متعددي نيز در اين بخش وجود دارد كه مي‌تواند تحقق كاركردها و نقش مورد انتظار اين بخش را با موانع جدي مواجه كند. بر اين اساس نگاه علمي و آسيب‌شناسانه به نظام اطلاع‌رساني علمي كشور از منظر رسانه‌ها و جامعه علمي پژوهشي كشور كاملا ضروري است. از جمله آسيب‌هاي فعاليت‌هاي رسانه‌يي در اين حوزه كه متاسفانه به خصوص در ماه‌هاي اخير شاهد آن هستيم، رويكردهاي برخي به بزرگنمايي خبر برخي موفقيت‌هاي علمي صورت گرفته، از جمله اعلام دستاوردهاي طرح‌هاي پژوهشي آزمايشگاهي و در مقياس بسيار محدود به عنوان يك محصول آماده ارائه به مصرف‌كنندگان، استفاده مبالغه‌آميز از عناويني چون «براي نخستين بار»، «براي اولين بار» و ... و درج اخبار دستاوردهاي علمي و پژوهشي مكررا اعلام شده ماه‌ها و حتي ساليان پيش با رنگ و لعابي جديد است. در اين راستاست كه مي‌بينيم مثلا خبر ساخت يك دستگاه كه بيش از سه سال پيش در رسانه‌ها منتشر شده، مجددا به عنوان خبر تازه «ساخت اولين .... خاورميانه در ايران» در صدر برخي اخبار مي‌نشيند. اگر اين گونه برخوردها با مخاطبان در هر شرايطي نكوهيده و دور از اخلاق حرفه‌يي است، مطمئنا در مقطع كنوني كه جامعه علمي در شرف تكوين ما، دوراني حساس از رشد و پيشرفت و ورود به عرصه‌هاي نوين علم و فن‌آوري را تجربه مي‌كند، اين رويه غلط مي‌تواند آسيب‌ها و زيان‌هاي قابل توجهي را نيز به نهال نوپاي شكوفايي علمي و فن‌آوري در كشور وارد كند.
سرويس «علمي - پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) با توجه به ضرورت نگاه علمي و آسيب‌شناسانه به نظام اطلاع‌رساني علمي كشور مي‌كوشد در گفتوگو با اصحاب علم و رسانه به نوبه خود در جهت شناسايي و رفع مشكلات و نقاط ضعف كيفي و ساختاري موجود در اين بخش گام بردارد. دكتر رضا منصوري در گفتوگو با خبرنگار «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با ابراز تاسف از رويه برخي رسانه‌ها در به كار بردن گسترده تعابيري مثل «براي نخستين بار» و « براي اولين بار» در خبرها، اظهار كرد: متاسفانه به كار بردن اين واژه‌ها در برخي رسانه‌ها به يك عادت تبديل شده و حتي اگر محل به كار بردن آن نيز درست باشد، ــ كه به ندرت اتفاق مي‌افتد ــ معنا ندارد. عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي شريف خاطرنشان كرد: در حال حاضر حدود 300 انجمن علمي در رشته‌هاي مختلف در كشور وجود دارند كه بهترين ارگان براي رسيدگي به صحت اين اخبار هستند، زيرا در روال عادي دانشگاهيان و متخصصان در برخورد با اين گونه اخبار به آنها مي‌خندند و مخاطبان عادي نيز تصور مي‌كنند كه اتفاق مهمي رخ داده در صورتي كه در اغلب موارد چنين نيست. وي خاطرنشان كرد: انجام فعاليت‌هاي مهم و در خور توجه با ذكر اين القاب نبوده و اگر دستاورد يا كار مهمي براي ايران انجام شود، همين مايه افتخار است. منصوري اظهار كرد: به نظر مسووليت رسانه مي‌طلبد كه به هيچ وجه از اين عناوين در اخبار خود استفاده نكند و راه مقابله با اين پديده نيز آن است كه افرادي در مراكز تخصصي ــ دانشگاهي و نيز رسانه‌ها اعلام كنند كه چنين يافته‌هايي براي اولين بار صورت نگرفته تا اين روند در ساير رسانه‌ها نيز باب شود و حتي اگر يك رسانه نيز در درج اين گونه اخبار دقت كند بسيار با ارزش است و كم كم در ديگر مراكز نيز جا مي‌افتد. وي در خصوص رويكرد برخي رسانه‌ها به درج اخبار قديمي نيز گفت: رسانه‌ها بايد شرافت حرفه‌يي خود را در اين مورد به كار گيرند و با جسارت به اعلام قديمي بودن اين اخبار بپردازند، زيرا اين كار نيز نوعي بي‌صداقتي است. عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي شريف، خاطرنشان كرد: متاسفانه برخي انجمن‌هاي علمي هم جسارت خود را در نقد برخي رويه‌هاي غلط در حوزه تخصصي خود از دست داده و به دلايل متفاوتي محافظه كار شده‌اند كه رسيدگي به اين امر نيز شايان توجه است. |
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر